Adam Gołębiowski

Wspomnienie o Wojciechu Podlaszewskim

Wojciech Podlaszewski urodził się 5 maja 1897 r. w Gnieźnie jako szóste dziecko Ludwika i Marii z Frankowskich. Od najmłodszych lat przejawiał niebywały talent plastyczny. Już w ósmym roku życia zaczął malować, a w 1912 r. zaprezentował swój obraz w salonie Stowarzyszenia Artystów w Poznaniu. Dwa lata później zakupiono po raz pierwszy jedną z jego prac. W rodzinnym mieście ukończył szkołę średnią, a następnie rozpoczął studia z zakresu malarstwa i rysunku na ASP we Wrocławiu. W celu dalszego kształcenia przeniósł się do Monachium, aby kontynuować naukę na kierunku technologii malarstwa na tamtejszej politechnice, a także w Instytucie Sztuki Stosowanej. Po powrocie w rodzinne strony wstąpił jako ochotnik — w lipcu 1919 r. — do Wojska Polskiego, biorąc udział w wojnie z bolszewikami. W lipcu 1921 r. został zdemobilizowany i rozpoczął pracę w szkołach gnieźnieńskich, nauczając: rysunku, malarstwa i historii sztuki. W 1925 r. zamieszkał w Toruniu. Dwa lata później zawarł związek małżeński z Zofią Budzyńską.

W tym czasie jego głównym zajęciem były prace konserwatorskie i renowacyjne dzieł malarskich w kościołach i budynkach użyteczności publicznej. W 1934 r. zaprojektował nowy herb Torunia, który w prawie niezmienionej formie przetrwał do dziś. Swoje prace malarskie wystawiał w Poznaniu i Toruniu. Aktywnie angażował się w działalność lokalnych stowarzyszeń artystycznych. W 1938 r. przeniósł się na Śląsk do Ligoty (obecnie dzielnica Katowic). Tutaj zastał go wybuch wojny, czego następstwem było osadzenia w 1940 r. w niemieckim obozie koncentracyjnym w Dachau. Po zwolnieniu zamieszkał w Sosnowcu przy ul. Czystej 8. Z tym miastem związał dalsze lata swojego życia. W „Gościu Niedzielnym” z 17 czerwca 1945 r. ukazał się jego apel dot. należytego zadbania o dzieła sztuki sakralnej i ratowanie ich od zniszczeń powstałych w czasie wojny.

W latach 1947-1961 z przerwami pełnił funkcję prezesa zagłębiowskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków. Był także członkiem Grupy Plastycznej „Zagłębie”. Ważnym, budzącym do dziś kontrowersje, dziełem Podlaszewskiego była renowacja — ukończona w 1956 r. — zniszczonej w 90 proc. sceny  „Odnalezienie pierścienia św. Kingi”, stanowiącej część polichromii dzisiejszej bazyliki katedralnej p.w. Wniebowzięcia NMP w Sosnowcu. Istnieje opinia, że po zakończeniu prac nie przypominała ona pierwowzoru autorstwa Włodzimierza Tetmajera. Jednak to twierdzenie nie jest poparte dokumentami ikonograficznymi znanymi autorowi tego tekstu.

Z okazji 50. rocznicy pracy artystycznej została zorganizowana retrospektywna wystawa jego dzieł, która była prezentowana m.in.: w Sosnowcu, Katowicach, Gliwicach. Ważną częścią jego twórczości było witrażownictwo, a ulubionymi tematami malarskimi: portret, martwa natura i pejzaż. U schyłku życia wrócił  do Gniezna, gdzie zmarł 22 marca 1980 r. i tam też został pochowany. Jego prace znajdują się w zbiorach gnieźnieńskiego Muzeum Początków Państwa Polskiego i Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu.

Powyższy tekst — tutaj uzupełniony dodatkowymi ilustracjami — został wcześniej opublikowany w zagłębiowskim dodatku do „Dziennika Zachodniego” — „Nasz Tygodnik” nr 38 z 22 września 2023 r.